Όταν ακούμε για κάποιον ότι «έχει χολή», εννοούμε λαϊκά ότι έχει πέτρες στη χοληδόχο κύστη. Στην πραγματικότητα η χολή είναι ένα υγρό που παράγεται συνεχώς στο ήπαρ (συκώτι) και μέσω του χοληδόχου πόρου και του κυστικού πόρου στη συνέχεια, αποθηκεύεται στη χοληδόχο κύστη. Μετά από κάθε γεύμα η χοληδόχος κύστη συσπάται και στέλνει χολή στο έντερο (δωδεκαδάκτυλο), ώστε να επιτευχθεί η πέψη κυρίως λιπαρών τροφών. Σε ορισμένους ανθρώπους, δεν είναι σίγουρο για ποιο λόγο, δημιουργούνται χολόλιθοι στη χοληδόχο κύστη, κατάσταση που ονομάζεται χολολιθίαση. Χολολιθίαση διαπιστώνεται σε ποσοστό 10-20% του πληθυσμού.
Αιτιολογία
Η αιτία δημιουργίας λίθων στη χοληδόχο κύστη δεν είναι συγκεκριμένη. Γνωρίζουμε κάποιους παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο δημιουργίας λίθων. Παίζουν ρόλο ορμονικοί παράγοντες (π.χ. εγκυμοσύνη), η παχυσαρκία, η υψηλή χοληστερόλη, η απότομη απώλεια βάρους, η κληρονομικότητα, η ηλικία κλπ. Ο μηχανισμός της δημιουργίας των λίθων είναι ότι κάποια συστατικά της χολής (χολικά άλατα, χοληστερόλη, χολερυθρίνη) δημιουργούν ίζημα και κρυστάλλους, που αποτελούν τη χολική λάσπη αρχικά, από την οποία σχηματίζονται οι πέτρες. Δεν υπάρχουν γνωστοί τρόποι ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία χολολίθων.
Συμπτώματα
Οι πέτρες στη χοληδόχο κύστη είναι δυνατό να είναι ασυμπτωματικές ή να προκαλούν επεισόδια πόνου (συνεχής σταθερός πόνος ή κολικός). Άλλα πιο ήπια συμπτώματα μπορεί να είναι δυσπεψία (φούσκωμα, ρεψίματα, αίσθημα βάρους), διάχυτη ενόχληση στην άνω κοιλία, ιδίως μετά από λιπαρά γεύματα. Σε άλλες περιπτώσεις είναι δυνατόν να προκληθεί φλεγμονή της χοληδόχου κύστης, από απόφραξη του κυστικού πόρου από πέτρα, η λεγόμενη χολοκυστίτιδα, η οποία εκδηλώνεται συνήθως με πόνο, ναυτία ή έμετο, και σε πιο σοβαρές περιπτώσεις πυρετό ή και ίκτερο. Η χολική λάσπη μπορεί επίσης να προκαλέσει ανάλογα, πιο ήπια, συμπτώματα. Η διάγνωση της χολολιθίασης ή της χολοκυστίτιδας τίθεται συνήθως με υπερηχογράφημα άνω κοιλίας και αιματολογικές εξετάσεις.
Επιπλοκές
Η έγκαιρη χειρουργική αντιμετώπιση της χολολιθίασης προλαμβάνει επικίνδυνες επιπλοκές. Η βαριά χολοκυστίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε απόστημα (εμπύημα) ή γάγγραινα (διάτρηση της χοληδόχου κύστης). Σε περίπτωση που οι χολόλιθοι μετακινηθούν από τη χοληδόχο κύστη προς το χοληδόχο πόρο, μπορεί να προκληθεί ίκτερος ή χολαγγειΐτιδα (σοβαρή φλεγμονή στο δίκτυο της χολής) και αν οι πέτρες φράξουν τον παγκρεατικό πόρο, να προκληθεί παγκρεατίτιδα, μια πάθηση πολύ επικίνδυνη. Σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτούνται και άλλες εξετάσεις (MRCP – μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία, ERCP, αξονική τομογραφία κλπ). Η ERCP είναι μια επεμβατική μέθοδος παρόμοια με τη γαστροσκόπηση, με την οποία μπορεί να ελεγχθεί και να καθαριστεί ο χοληδόχος πόρος.
Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή
Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης ή αλλιώς χολοκυστεκτομή αποτελεί τη θεραπεία σε κάθε περίπτωση χολολιθίασης, είτε ασυμπτωματικής είτε μετά από επεισόδια χολοκυστίτιδας ή των επιπλοκών της. Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης πραγματοποιείται σήμερα λαπαροσκοπικά. Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή εκτελείται μέσω 4 μικρών τομών του κοιλιακού τοιχώματος μεγέθους 0,5 – 1εκ.. Η χοληδόχος κύστη αφαιρείται ολόκληρη μαζί με τις πέτρες. Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή είναι η συνηθέστερη λαπαροσκοπική επέμβαση που εκτελείται διεθνώς.
Τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής σε σχέση με την “ανοιχτή” επέμβαση είναι: λιγότερος πόνος, μικρή απώλεια αίματος, μικρή διάρκεια νοσηλείας, ταχύτερη ανάρρωση, όποτε και ταχύτερη επάνοδος του ασθενούς στις καθημερινές του δραστηριότητες και στην εργασία, καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.
